Dünyanın arşivi Opal’e sığdı
İstanbul’da inceden inceye ağlarını ören çağdaş sanat, bu kez çok bakir bir alana, Haliç’e demir attı. Denizin serin sularına nazır kurulan Plato Meslek Yüksekokulu’nun bünyesindeki Opal, şehrin çağdaş sanat mekânlarına yeni bir durak olarak eklendi.
Ahşap bir binanın ardına saklanan Opal, ilk olarak İspanyol sanatçı Daniel Garcia Andújar’ın çeşitli ülkelere yolu düşen Postkapital-Arşiv 1989-2001 adlı sergisine ev sahipliği yapıyor. Küratörlüğünü Başak Şenova’nın yaptığı sergi, sanatçının geçtiğimiz 10 yıl içinde internetten derlediği 250 binin üzerinde metin, işitsel dosya ve video gibi belgelerden oluşan dijital bir arşiv. Andújar, 20 yılda dünya genelinde yaşanan toplumsal, politik, ekonomik ve kültürel değişiklikleri, 1989 Berlin Duvarı’nın yıkılışı ve 11 Eylül 2001 saldırıları ekseninde okuyor. İzleyiciye bu vakalardan sonra yeni oluşturduğu yıkımları, duvarları anlatmaya çalışıyor.
Usta yazar E.M.Cioran, her satırı başlı başına bir aforizma olan Çürümenin Kitabı’nda “Toplumun düzenini reddetmek de, kabul etmek de aynı şekilde abestir: Onun iyi veya kötü yönde değişimlerine, ümitsiz bir tutuculukla maruz kalmaya mecburuz; tıpkı doğuma, aşka, iklime ve ölüme maruz kaldığımız gibi.” der. Bulunduğumuz çağın çoğu zaman ürküten hallerini parça parça okumak zor olabilir. Son yirmi yılda yaşanan hızlı değişimi fotoğraflar, videolar, sesler, afişler ve daha pek çok vasıta ile derli toplu görmek, okumak hayretimizi artıracaktır kuşkusuz. İspanyalı sanatçı Andújar’ın Postkapital’de yapmak istediği tam da bu: yüzleştirmek, sorgulamak. Tamamı internetten toplanan sergi sürekli büyüyor ve küçülüyor. Zira arşiv (www.postcapital.org) adresinden herkesin erişimine açık. İngilizce kelime olan postkapital, hem finansal sermayeye hem de başkentlere atıfta bulunurken, kapitalist toplumlardaki dönüşümleri anlatıyor.
Eskisi gibi gidip arşivleri ziyaret etmediğimizi söyleyen Andújar, “Artık birbirlerine ağlarla bağlanan büyük arşivlerin içinde yaşıyoruz. Bilgiye, teknoloji ve başka şeylerden yararlanarak erişebiliyoruz. Onları yakalayamazsak bunlar göz açıp kapayıncaya kadar geçip gidiyor. Bilgi bize ulaşırken çok gürültülü geliyor. Bu kargaşanın içinden onu çekip çıkarmamız lazım.” Serginin bizden istediği ise Cioran’ın dediklerine ek olarak durup sorgulamak.
Opal’e gidiş çok da zor değil. Yaklaşık bir asır Eminönü ile Karaköy’ü birbirine bağlayan; vaktini doldurduktan sonra emekliye ayrılan Balat’taki tarihi Galata Köprüsü’nün karşısında, Ayvansaray Caddesi No: 33’te. Sergi, 27 Haziran’a kadar gezilebilir. (0212 621 12 47) ZAMAN