“Postkapital Arşiv 1989-2001”
Daniel García Andújar, 21 Nisan 2010
Proje, eşit ölçekte, bir multimedya instalasyonu, sahne sunumu, açık veri tabanı ve atölye çalışması olarak tasarlanmıştır ve sanatçının geçtiğimiz 10 yıl içerisinde İnternet’ten derlediği 250.000’in üzerinde belgeden (metinler, işitsel dosyalar, videolar vs.) oluşmaktadır.
Postkapital, geride bıraktığımız 20 yıllık zaman diliminde, dünya genelinde sosyal, siyasi, ekonomik ve kültürel ölçekte yaşanan sert değişimi ve bu sürecin 1989’da Berlin Duvarı’nın yıkılması ve 2001 yılındaki 11 Eylül saldırıları ile simgeleşen enstantanelerini eksen almaktadır. Andujar, Duvar’ın yıkılmasının ardından yaşanan gelişmeleri post-komünizm değil, post-kapitalizm unsurları olarak değerlendirmektedir. Bu noktada beliren soru ise kapitalist toplumların bir zamanki eşdeğerlerinin yokluğunda ne ölçüde değiştiği ve 1989 ile 2001 olaylarını takip eden küresel siyaset ortamında başka hangi yeni duvarların örüldüğüdür.
Kapitalizmin zafer iddiaları ile Batı demokrasileri-eski Yugoslavya’daki çatışmaların, Irak’taki savaşın ya da daha yakın tarihte ABD’de finansal piyasalarda yaşanan dalgalanmaların gösterdiği üzere, barışı, güveni ve istikrarı sağlayamamıştır. “Postkapital”, 21. yüzyılın karmaşık ve çelişkili olgularını, temsili yapı çerçevesinde ele almayı amaçlayan bir çalışmadır; prelüdü Andujar tarafından 1989 ve 2001 olayları arasındaki zaman dilimi olarak gösterilen bir dönemin değerlendirilmesidir.
İngilizce bir terim olan “postkapital”, hem finansal sermayeye hem de başkentlere atıfta bulunmakta ve bu kapsamda, kapitalist toplumlardaki dönüşümleri ve kent merkezli güçlerinin değişimini araştırmaktadır.
Sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçişin önemi, ilk olarak 1989 yılında Cenevre Araştırma Enstitüsü (CERN) tarafından saptanmıştır. Bu nedenle “Postkapital”, yenik kapitalizmin ütopyalarından çok, “network”leşmiş enformasyon çağının hem üretip hem de dayattığı, ve yaşamın her alanını etkileyen karışıklıklar üzerinde durmaktadır.
Günümüzün enformasyon ve depolama odaklı medya ortamında, sanatçının teorisine göre, bilgi, arşiv ziyareti ile değil, networkleşmiş arşivlerden yaşam aracılığı ile edinilmektedir. Bu nedenle de, bilginin yorumlanmasına önemli bir rol düşmektedir. Bu açıdan “Postkapital”, arşivlerin birbirleriyle çapraz bağlantılar kurduğu açık bir modeldir; kullanışlı ve uygulanabilir olduğu kadar mecazidir de…
Iris Dressler (Almanca-İngilizce çeviri: Dawn Michelle D’Atri)
Türkiye 80’lerin başında neo-liberal ekonomiye geçmesiyle birlikte çok hızlı bir şekilde, çok büyük sosyal, siyasi, kültürel değişimlere sahne oldu. Biz herşeyi birebir yaşarken, ne bu değişimlerin kaydını tutabildik, ne de hızının farkına varabildik. Hayatımızı dönüştüren bu değişikliklerin arkasında yatan sebepleri, bize olan etkilerini sorgulamaya fırsat vermeyen bu hızı yavaşlatmak, görsel bir veriye dönüştürmek, hayatımızda olup bitenleri anlamak için, atladığımız bir çok detayla tekrar yüzleşmemizi sağlayacaktır.
Postkapital, geride bıraktığımız 20 yıllık zaman diliminde, dünya genelinde sosyal, siyasi, ekonomik ve kültürel ölçekte yaşanan sert değişimi ve bu sürecin 1989’da Berlin Duvarı’nın yıkılması ve 2001 yılındaki 11 Eylül saldırıları ile simgeleşen enstantanelerini eksen almaktadır. Andújar, Duvar’ın yıkılmasının ardından yaşanan gelişmeleri post-komünizm değil, post-kapitalizm unsurları olarak değerlendirmektedir. Bu noktada beliren soru ise kapitalist toplumların bir zamanki eşdeğerlerinin yokluğunda ne ölçüde değiştiği ve 1989 ile 2001 olaylarını takip eden küresel siyaset ortamında başka hangi yeni duvarların örüldüğüdür.
İngilizce bir terim olan “postkapital”, hem finansal sermayeye hem de başkentlere atıfta bulunmakta ve bu kapsamda, kapitalist toplumlardaki dönüşümleri ve kent merkezli güçlerinin değişimini araştırmaktadır.*
Bugün, medya bizim için takip edilemez bir hızda ve miktarda imgeler topluyor ve dağıtıyor. Bu imgeler tarafından çevrilmiş durumdayız ve her zamankinden de fazla, bütün iletişim teknolojileri –geç kapitalizmin etkili aygıtları olarak– büyük ölçütlerdeki imge ataklarıyla yaşamımıza karışıyorlar. Ancak, yine aynı kaynakların bize öğrettiğine göre herhangi bir imgenin anlamı, bağlamına göre değişir. Bizim için yaratılmış olan sadece imgeler değil, aynı zamanda ideolojiler ve imgelerin ardındaki gerçeklerdir.
Bu açıdan “Postcapital”, Daniel García Andújar tarafından geliştirilmiş olan arşiv ironik bir şekilde sorgulayıcıdır, algımızdaki ve açıklamalarımızdaki siyasi, kültürel, ekonomik, sosyal ve hatta teknolojik şartları ve gerçeklerdeki atlamaları ortaya çıkararak aynı silahla vurur. Böylece, Andújar, bilişsel mekanizmalarımızı dizinler. Andújar’ın projesi, geniş ve kaotik bir yığının medyatize edilmiş imgeleri arasında akla yatkın bağlantılar kurmaya çalışır. Amacı, izleyiciye/kullanıcıya on yıllık farklı zaman dilimlerinin belirli dönemlerindeki olaylar arasında, çok yönlü bağlar yoluyla ilişki kurmaya yardım eden bir sistem oluşturmaktır.
Başak Şenova
*Dressler, Iris. “Postkapital. Arşiv 1989-2001”. Lapses/*3. Ed. Başak Şenova. (Almanca-İngilizce çeviri: Dawn Michelle d’Atri Dawn, İngilizce- Türkçe çeviri: : Nuşin Odelli) Birinici Baskı. IKSV. Istanbul, s.134-136. ISBN: 978-975-7363-77-8
SEDAT YAZICI RİVA EĞİTİM, KÜLTÜR VE SANAT VAKFI
Ayvansaray Caddesi No: 33 Balat 34087 İstanbul
T: 0212 621 12 47 / 0212 523 19 18
F: 0212 621 11 47
E: riva@rivavakfi.org
Related Images:
Leave a Reply